Tylko w polskich Tatrach odkryto do tej pory ponad 850 jaskiń o łącznej długości 133 km. Niestety, tylko nieliczne z nich są otwarte dla turystów. Pozostałe mogą być eksplorowane jedynie przez doświadczonych grotołazów posiadających stosowne zezwolenia. Najdłuższą jaskinią w Tatrach jest Cień Księżyca licząca ponad 34 km. W niniejszym artykule omówimy najważniejsze jaskinie dostępne w polskich Tatrach, a także wskażemy te, które są otwarte dla turystów odwiedzających Tatrzański Park Narodowy.

Jak powstawały jaskinie w Tatrach?

Masyw Tatr jest zbudowany z paleozoicznego trzonu krystalicznego. Zdecydowaną większość stanowią skały krystaliczne, natomiast w południowej części Tatr można znaleźć także skały osadowe. W skałach krasowiejących podczas czwartorzędu rozwinęły się systemy jaskiń. Głównie występują one w wapieniach położonych w serii wierchowej. Tego typu jaskinie powstają na skutek procesów krasowych. W wyniku tych procesów skały krasowiejące są stopniowo rozpuszczane przez wodę. Jaskinie tatrzańskie powstały głównie w okresie topnienia lodowca, gdy ilość wody była największa.

Jaskinie w Tatrach nie są rozrzucone na całym obszarze, ale tworzą skupiska w miejscach, w których zachodziły sprzyjające warunki. Wyróżnić możemy jaskinie grupy I oraz grupy II. Do grupy I zaliczają się jaskinie występujące na zboczach erozyjnych form glacjalnych i w podszczytowych partiach wapiennych masywów. Dominują tu jaskinie pionowe z licznymi studniami. Przykładem jest chociażby Ptasia Studnia. Do grupy II zaliczają się jaskinie położone na zboczach dolin. Są to przede wszystkim jaskinie poziome, w których występują żwiry allochtoniczne. Tego typu jaskinie tworzyły się w wyniku przepływu potoku płynącego dnem doliny. Duża liczba jaskiń występuje przede wszystkim w Dolinie Kościeliskiej.

Najważniejsze jaskinie w Tatrach

W polskich Tatrach do tej pory odkryto ponad 860 jaskiń. Znacznie mniej jaskiń odkryto do tej pory po słowackiej stronie Tatr. Jednak to po stronie słowackiej występuje największa tatrzańska jaskinia. Jest nią Cień Księżyca, nazywana również Jaskinią w Horwackim Wierchu. Jest ona położona w słowackich Tatrach Wysokich w masywie Szerokiej Jaworzyńskiej. To najdłuższa jaskinia w masywie Tatr licząca ponad 34 km. Jej głębokość wynosi 451 metrów. Jaskinia Cień Księżyca została odkryta dopiero w 2004 roku przez Igora Papę i Branslava Šmídę. Najdłuższą jaskinią po polskiej stronie jest Jaskinia Wielka Śnieżna mierząca prawie 24 km. Do 2010 roku była uznawana za najdłuższą jaskinię Tatrzańską. Jest to natomiast najgłębsza jaskinia w Tatrach. Jej deniwelacja wynosi 824 m. W praktyce, Wielka Śnieżna to kompleks jaskiń. Pierwsza z nich (Jasny Awen) została odkryta w 1959 roku. Jest dostępna wyłącznie dla taterników jaskiniowych.

Doskonale znana jest także Jaskinia Wysoka – Za Siedmiu Progami, która do lat 90. była uważana za najdłuższą. Mierzy ponad 11,5 km, a jej głębokość wynosi 435 metrów. Jest położona w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. Warto wspomnieć także Śnieżną Studnię, jaskinię położoną w Dolinie Małej Łąki. Jej długość to blisko 13 km, a deniwelacja wynosi 763 m. Najczęściej odwiedzają jaskinią w Tatrach jest położona po stronie słowackiej Jaskinia Bielska mierząca blisko 4 km.

Które jaskinie w polskich Tatrach można zwiedzać?

Zdecydowana większość tatrzańskich jaskiń jest zarezerwowana wyłącznie dla wyspecjalizowanych taterników jaskiniowych posiadających stosowne uprawnienia. Wynika to z faktu, że jaskinie pełne są odnóg i niebezpiecznych formacji. Poruszanie się po nich wymaga ogromnej wiedzy, doświadczenia, a także sprzętu. Przeciętny turysta w większości tatrzańskich jaskiń mógłby się po prostu zgubić, utknąć lub spaść w przepaść. Warto pamiętać o tym, że zbaczanie z dostępnych szlaków turystycznych jest karane wysoką grzywną. W Tatrach Polskich wyróżnić możemy sześć jaskiń otwartych dla turystów. Są to: Jaskinia Mroźna, Jaskinia Mylna, Jaskinia Obłazkowa, Jaskinia Raptawicka, Smocza Jama oraz Dziura. Poniżej znajdziesz więcej informacji na temat jaskiń w Tatrach otwartych dla turystów.

Jaskinia Mroźna

Znajduje się we wschodnim zboczu Doliny Kościeliskiej w masywie Organów. Mierzy 773 metry, a jej głębokość wynosi 5,5 metra. Z racji, że jej zwiedzanie jest możliwe wyłącznie z przewodnikiem, wymagana jest opłata dodatkowa poza biletem wstępu do TPN (5 zł za bilet normalny). Jaskinia Mroźna jest otwarta od 26 kwietnia do 30 października i można ją zwiedzać w godzinach 9:00 – 17:00. Zwiedzenie całej jaskini zajmuje ok. 40-45 minut. Nazwa odnosi się do temperatury panującej wewnątrz. Niskie temperatury rzędu ok. 6 st. C utrzymują się w niej nawet w najgorętsze dni w roku.

Jaskinie Pawlikowskiego

Jaskinia Mylna, Jaskinia Obłazkowa oraz Jaskinia Raptawicka – to one składają się na system Jaskini Pawlikowskiego. Przez wiele lat uważano je za oddzielne jaskinie. 15 czerwca 2014 roku dowiedziono jednak, że Jaskinia Mylna jest połączona z Jaskinią Obłazkową. Z kolei w roku 2015 udało się połączyć Jaskinię Mylną z Jaskinią Raptawicką. W sumie, Jaskinie Pawlikowskiego mierzą 2409 metrów, a ich głębokość wynosi 217 metrów. Są częściowo udostępnione do zwiedzania (poruszamy się w nich zgodnie z wyznaczonymi szlakami turystycznymi). System jest usytuowany w masywie Raptawickiej Turni w Dolinie Kościeliskiej.

Smocza Jama

Znajduje się w dolnej części Wąwozu kraków w Dolinie Kościeliskiej. Ma kształt wznoszącego się tunelu. Mierzy 44 metry, a jej deniwelacja wynosi 18,6 m. Do Jaskini prowadzi ścieżka wyposażona w drabinę oraz łańcuchy. Także sam korytarz jaskini posiada ułatwienia w postaci łańcuchów. Przebiega tędy żółty szlak turystyczny z Polany Pisanej przez Wąwóz Kraków z powrotem do Polany Pisanej. Jest to szlak jednokierunkowy, który można przebyć w całości przez ok. 50-60 minut.

Dziura

To jedyna otwarta dla turystów jaskinia w Tatrach zlokalizowana poza Doliną Kościeliską. Znajduje się w Dolinie ku Dziurze, u stóp Ściany nad Dziurą w grzebie Spaleńca. Do wejścia prowadzi niebieski szlak turystyczny znany jako Droga pod Reglami. Cały szlak można przebyć w 25 minut w jedną stronę. Mierzy 175 metrów długości, a jej głębokość wynosi 16 metrów. Niektórzy górale twierdzą, że w Dziurze ukrywał się ostatni z tatrzańskich zbójników, Wojtek Mateja.

Ile kosztuje wstęp do jaskiń w Tatrach?

System Jaskini Pawlikowskiego, Smoczą Jamę oraz Dziurę można zwiedzać po opłaceniu biletu za wstęp do Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jednorazowy bilet wstępu kosztuje 9 zł (normalny) lub 4,50 zł (ulgowy). Można także wykupić tygodniowy bilet, co jest dobrą opcją dla osób, planujących dłuższy pobyt i kilka wizyt w polskich Tatrach. Jedynym wyjątkiem jest Jaskinia Mroźna, którą można zwiedzać wyłącznie z przewodnikiem. Dostęp do tej jaskini jest dodatkowo płatny (5 zł). Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że Jaskinia Mroźna to jedyna dodatkowo płatna atrakcja na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego.